उद्या शनिवार, आश्विन शुद्ध दशमी, म्हणजेच विजयादशमी! दसरा हा सण आपल्या सर्वांसाठीच खूप उत्साहाचा आणि आनंदाचा असतो. घरोघरी फराळाचा बेत असतो, आपट्याची पाने वाटली जातात आणि शस्त्रपूजन केले जाते. पण हा सण आपण नेमका का साजरा करतो? यामागे कोणती आख्यायिका आहे? चला तर मग, जाणून घेऊया दसऱ्याचे महत्त्व आणि त्याच्याशी निगडीत पौराणिक कथा!
दसरा साजरा करण्यामागील कारणे:
- सत्यावर असत्याचा विजय: दसरा हा सण मुख्यत्वे असत्यावर सत्याचा विजय म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी रामाने रावणाचा वध केला, देवी दुर्गादेवीने महिषासुराचा वध केला अशा अनेक पौराणिक कथा आपल्याला सांगितल्या जातात.
- चांगल्यावर वाईटाचा विजय: या दिवशी आपण आपल्यातील सर्व वाईट प्रवृत्तींवर मात करून चांगल्या मार्गावर चालण्याचा संकल्प करतो. म्हणूनच या सणाला विजयादशमी असेही म्हणतात.
- शस्त्रपूजन: या दिवशी शस्त्रांची पूजा केली जाते. पूर्वी राजे-महाराजे या दिवशी आपल्या शस्त्रांची पूजा करून रणांगणात उतरत असत. आजही आपण आपल्या कामाच्या साधनांची पूजा करतो.
- नवीन कार्याची सुरुवात: दसऱ्याच्या दिवशी कोणतेही नवे काम सुरू करणे शुभ मानले जाते. व्यवसाय, शिक्षण, नोकरी अशा कोणत्याही क्षेत्रात नवीन सुरुवात करण्यासाठी हा दिवस उत्तम असतो.
दसऱ्याशी संबंधित आख्यायिका:
दसऱ्याच्या दिवशी शमी वृक्षाची पूजा करण्याची प्रथा आहे. यामागे एक आख्यायिका सांगितली जाते. पांडवांनी अज्ञातवासात असताना आपली शस्त्रे शमी वृक्षावर लपवून ठेवली होती. अज्ञातवास संपल्यानंतर त्यांनी याच दिवशी ती शस्त्रे परत घेतली आणि शमी वृक्षाची पूजा केली. तेव्हापासून शमी पूजनाची प्रथा सुरू झाली, असे म्हणतात.
आपट्याची पाने का वाटतात?
आपट्याच्या पानांना सोने म्हणून वाटण्याची प्रथा आहे. यामागेही एक कथा आहे. रघुराजाने कौत्स ऋषींना गुरुदक्षिणा म्हणून सोने देण्याचे वचन दिले होते. पण त्याच्याकडे सोने नव्हते. म्हणून त्याने इंद्राला प्रार्थना केली. इंद्राने आपट्याच्या पानांचा वर्षाव केला आणि ती पाने सोन्यात बदलली. तेव्हापासून आपट्याची पाने सोने म्हणून वाटण्याची प्रथा सुरू झाली.
तर मित्रांनो, अशा या विजयादशमीच्या निमित्ताने तुम्हाला आणि तुमच्या कुटुंबियांना खूप खूप शुभेच्छा!
तुमच्या दसरा उत्साहात भर घालण्यासाठी काही खास टिप्स:
- सकाळी लवकर उठून स्नान करा आणि देवपूजा करा.
- घरात रांगोळी काढा आणि दिवे लावा.
- नवीन कपडे घाला आणि आपल्या प्रियजनांना भेट द्या.
- आपट्याची पाने वाटून शुभेच्छा द्या.
- फराळाचा आस्वाद घ्या आणि दसऱ्याचा आनंद साजरा करा.
Happy Dussehra!
